Relatietherapie, lees dit stuk voordat je er aan begint

Ik ben Robert Haringsma en ik ben de oprichter van Hael | Relatietherapie Amsterdam. Ik heb psychologie gestudeerd en heb daarnaast verschillende relatie-therapie opleidingen gevolgd. Ik heb de opleiding tot systeemtherapeut gedaan, ben EFT-therapeut en Gottman therapeut. Dat zijn de drie grootste “scholen” binnen ons vak.

Daarnaast heb ik Het Relatieplan ontwikkeld. Een online relatietherapie training. Hierbij werk je samen met je partner in zes weken toe naar een meer liefdevolle relatie, zonder geruzie en gedoe. Deze training is specifiek ontwikkeld voor stellen die wel aan hun relatie willen werken, maar de stap naar een relatietherapeut nog te groot vinden. Je kunt hier meer over de training lezen

Tevens schreef ik het boek: “Relatietherapie Voor Beginners“. Als je na het lezen van dit stuk nog wat meer informatie wil, is dat een goede start.

Wanneer Relatietherapie

Het is nooit te laat voor relatietherapie en ook nooit te vroeg. Je zult hooguit wat meer gesprekken nodig hebben als jullie al heel lang in de problemen zitten. Bovendien is het natuurlijk niet altijd gezegd dat relatietherapie gaat helpen om jullie relatie te redden. Voor sommige stellen is uit elkaar gaan gewoon de beste keuze.

Je kunt een relatietherapeut zoeken voor problemen zoals:

• Te vaak ruzie maken
• Geen aantrekkingskracht meer voelen
• Een conflict hebben waar jullie samen niet meer uitkomen (wel of geen kinderen, hoe om te gaan met de financiën, etcetera)
• Er sprake is geweest van overspel binnen de relatie
• Hulp bij het “openen” van een relatie

Dit zijn echter maar voorbeelden van vragen waar je hulp bij kunt zoeken. Laat je vooral niet tegenhouden als jouw uitdaging hier niet bij staat. Je kunt altijd een mailtje sturen om te vragen of een therapeut iets met jouw vraag kan.

Slagingskans Relatietherapie

Uit onderzoek blijkt dat relatietherapie werkt. De slagingskans van relatietherapie is ongeveer 75% blijkt uit meerdere studies. Dat betekent dat stellen bij elkaar blijven en na de therapie gelukkiger in hun relatie zijn.

Heel eerlijk gezegd vind ik dat je hier weinig aan hebt. In de zin dat een dergelijk statistiekje natuurlijk weinig zegt over jouw relatie en jouw traject. Misschien zitten jullie wel in die 25% voor wie het niet lukt.

Ik werk zelf altijd met het volgende model. De kans van slagen in therapie is een combinatie van motivatie, ernst van het probleem en klik met de therapeut:

Motivatie omdat je wel aan het werk moet willen met jezelf en met je relatie. De therapeut kan het niet voor je doen.

Ernst van het probleem omdat het moeilijker wordt naarmate jullie al langer in de problemen zitten en de begeleiding zal dan ook langer duren.

Klik met de therapeut is bovendien belangrijk omdat je van iemand die je niet ziet zitten waarschijnlijk weinig gaat aannemen. Uit therapie-onderzoek blijkt zelfs dat dit de beste voorspeller is van het succes van de relatietherapie.

Relatietherapie kosten

Je hebt goedkope en dure relatietherapeuten, maar hou er rekening met een prijs van 100,- tot 200,- euro per uur. Gemiddeld zijn er in mijn ervaring tien gesprekken nodig om samen weer met frisse moed door te kunnen in de relatie.

De hoge prijs kan verklaard worden door het feit dat de meeste relatietherapeuten een achtergrond als psycholoog hebben en daarna nog een specialisatie hebben gedaan als relatietherapeut. Daarnaast wordt het werk als relatietherapeut vaak als extra inspannend gezien omdat je twee mensen in de gesprekskamer hebt. Veel therapeuten spreken dus maar een paar stellen per dag.

Als je er vanuit gaat dat een traject zo rond de 2500,- euro kost, zit je volgens mij meestal goed. Of een goede relatie dat waard is, moet je voor jezelf beantwoorden. Ik zeg altijd dat scheiden veel duurder is. Er zijn bovendien maar weinig dingen die zoveel effect op je algemene welbevinden hebben als een goede, liefdevolle relatie.

Relatietherapie online

In mijn ervaring werkt relatietherapie beter als we elkaar live kunnen spreken. Dat is in sommige gevallen echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Als je geen (goede) therapeuten in jouw omgeving hebt, is beeldbellen een prima alternatief. Ik raad dan wel aan om samen achter het beeldscherm te zitten, zodat je elkaar kan aankijken en eventueel vast kan houden als je het gesprek daarop komt.

Zoals je misschien eerder in dit stuk al hebt gelezen, bied ik een online programma aan dat je zelfstandig kunt aangaan. Voor veel stellen is dat een prima methode om eens kennis te maken met wat relatietherapie te bieden heeft. Soms blijkt dan achteraf dat er ook nog wel wat gesprekken nodig zijn. De ervaring leert dan dat de trajecten wat korter zijn als je al het programma doorlopen hebt.

Als je iets zoekt met een nog lagere drempel, kun je natuurlijk ook een boek overwegen. Ik heb Relatietherapie voor Beginners geschreven, wat volgens mij een goede eerste stap is.

Soorten relatietherapie

Er zijn zeer veel verschillende soorten relatietherapie, ik zal hieronder de meest beoefende bespreken:

Systeemtherapie is in Nederland de “koninklijke” route naar het vak van relatietherapeut. Systeemtherapeuten volgen een opleiding van 212 uur, krijgen ruim 30 uur begeleiding van een ervaren systeemtherapeut en gaan zelf ook nog 25 uur in therapie. En dat allemaal na een HBO of universitaire studie in de sociale wetenschappen.

Als systeemtherapeut kijk je bij psychologische problemen niet alleen naar het individu, maar ook naar de omgeving van het individu. Je zou dus kunnen zeggen dat alle onderstaande methoden, systeemtherapeutisch van aard zijn. Ze gaan er namelijk allemaal vanuit dat er in de omgang met je partner problemen kunnen ontstaan.

Emotionally Focused Therapy (EFT) is de meest bekende vorm van relatietherapie in Nederland. Deze vorm van relatietherapie gaat vooral in op de gevoelens die er achter de problemen in je relatie schuilen. Je kunt je bijvoorbeeld aanmelden bij de relatietherapeut met een ruzie over opruimen in huis om met behulp van EFT te ontdekken dat het eigenlijk gaat over respect, gezien worden en/of liefde ontvangen.

Mijn manier van behandelen is grotendeels gebaseerd op EFT.

Cognitief Gedragstherapeutische methoden hebben in Nederland weinig aanhang voor de behandeling van relatieproblemen, maar in de Verenigde Staten wel. Daar zijn ze ook goed onderzocht. Deze aanpak gaat er vanuit dat het veranderen van je gedrag en het accepteren van je partner zorgt voor een beter relatie. Dat klinkt logisch en werkt ook wel, maar als de onderliggende emoties niet onderzocht worden zijn de veranderingen in mijn ervaring vaak niet bestendig.

Gottman methode. Gottman is hier een beetje een vreemde eend in de bijt omdat hij vooral heeft onderzocht wat ongelukkige en gelukkig stellen doen. Op basis van dat onderzoek heeft hij zijn methode ontwikkeld. Hij kan je dus perfect vertellen wat je moet doen om een gelukkige relatie te hebben, maar kan in mijn ogen minder goed uitleggen waarom mensen dat niet doen in relaties die niet goed lopen. Je weet bijvoorbeeld heus wel dat het handig is om je partner een compliment te geven, maar het is niet altijd direct duidelijk waarom je daar op het moment even helemaal geen zin in hebt.

Vooral EFT heeft er een handje van om te zeggen dat het de “best onderzochte” methode is, maar dat is onzin. Uit onderzoek naar therapie in het algemeen, blijkt steeds weer dat (relatie)therapie absoluut helpt, maar dat we niet goed kunnen vaststellen welke aanpak het beste helpt. Als je een beetje een goed gevoel bij je relatietherapeut hebt en deze doet dingen die voor jou logisch klinken, zou dat voldoende moeten zijn om jullie te helpen.

Relatietherapie op verschillende niveaus

Een andere manier om naar verschillende soorten relatietherapie te kijken is om het te zien als verschillende niveau.

Niveau 1: tips en trucs

Dit klinkt misschien een beetje badinerend, maar is voor heel veel stellen heel behulpzaam. De meeste mensen hebben namelijk nog nooit echt nagedacht over hun relatie. Ze hadden een goed gevoel bij hun partner en op basis van dat gevoel hebben ze het volgehouden samen.

Nu is dat gevoel een hele goede basis, maar er valt ook nog wel veel te leren over communicatie, je liefde uiten, luisteren naar de ander, omgaan met verschillen, goed onderhandelen enzovoort. Dit zijn allemaal vaardigheden die je betrekkelijk eenvoudig kunt leren.

Het prettige aan deze vaardigheden is bovendien dat je er niet per se een relatietherapeut voor nodig hebt. Een boek lezen of een training volgen is voldoende.

Niveau 2: in je gevoelens duiken

In relatietherapie-gesprekken gaan de ruzies vaak over schoonmaken. Op het tips en trucs niveau kun je mensen dan leren om daar betere afspraken over te maken. Op dit niveau ga je echter ontdekken waarom schoonmaken eigenlijk zo belangrijk is.

Natuurlijk, een schoon huis is gewoon prettig, maar als je ziet hoeveel ruzie sommige stellen er over maken, kun je jezelf niet aan de indruk ontrekken dat het niet alleen maar over schoonmaken gaat. En inderdaad, als je goed leert doorvragen zul je ontdekken dat schoonmaken gaat over eerlijkheid, gezien worden,  en uiteindelijk je geliefd voelen.

In Emotionally Focused Therapy zeggen ze dat bijna alles in een relatie uiteindelijk over de vraag: “hou je nog van me” gaat. En als je dat eenmaal doorziet, kun je emotioneel beter voor elkaar leren zorgen als stel.

Niveau 3: het zijnsniveau

Als je diep van binnen het gevoel hebt dat je niet de moeite waard bent, kan de liefde van je partner een enorme opsteker zijn. Daarom leren we met behulp van EFT om elkaar op die manier te steunen. Je verzekerd je partner dat hij/zij geliefd is en andersom. Als dat gaat stromen, geeft dat voor veel mensen al een totaal nieuwe diepte aan de relatie.

Toch is er ook een niveau waarop je die liefde, waardering en goedkeuring niet meer zo nodig hebt. Op dat niveau kun je leren om van jezelf te houden. Je klopt dan niet meer aan bij je partner vanuit een afhankelijke positie, maar vanuit een positie waarin je wat te geven heeft.

Het is voor veel  mensen niet nodig om helemaal tot dit niveau door te werken, maar als daar behoefte aan hebt is het goed om te weten dat het beschikbaar is. Ik werk zelf zo dat ik aansluit op het niveau waar jullie je bevinden en zolang meeloop als jullie willen.

Relatietherapie oefeningen

Een andere manier om naar verschillende soorten relatietherapie te kijken is om het te zien als verschillende niveau.

Niveau 1: tips en trucs

Dit klinkt misschien een beetje badinerend, maar is voor heel veel stellen heel behulpzaam. De meeste mensen hebben namelijk nog nooit echt nagedacht over hun relatie. Ze hadden een goed gevoel bij hun partner en op basis van dat gevoel hebben ze het volgehouden samen.

Nu is dat gevoel een hele goede basis, maar er valt ook nog wel veel te leren over communicatie, je liefde uiten, luisteren naar de ander, omgaan met verschillen, goed onderhandelen enzovoort. Dit zijn allemaal vaardigheden die je betrekkelijk eenvoudig kunt leren.

Het prettige aan deze vaardigheden is bovendien dat je er niet per se een relatietherapeut voor nodig hebt. Een boek lezen of een training volgen is voldoende.

Niveau 2: in je gevoelens duiken

In relatietherapie-gesprekken gaan de ruzies vaak over schoonmaken. Op het tips en trucs niveau kun je mensen dan leren om daar betere afspraken over te maken. Op dit niveau ga je echter ontdekken waarom schoonmaken eigenlijk zo belangrijk is.

Natuurlijk, een schoon huis is gewoon prettig, maar als je ziet hoeveel ruzie sommige stellen er over maken, kun je jezelf niet aan de indruk ontrekken dat het niet alleen maar over schoonmaken gaat. En inderdaad, als je goed leert doorvragen zul je ontdekken dat schoonmaken gaat over eerlijkheid, gezien worden,  en uiteindelijk je geliefd voelen.

In Emotionally Focused Therapy zeggen ze dat bijna alles in een relatie uiteindelijk over de vraag: “hou je nog van me” gaat. En als je dat eenmaal doorziet, kun je emotioneel beter voor elkaar leren zorgen als stel.

Niveau 3: het zijnsniveau

Als je diep van binnen het gevoel hebt dat je niet de moeite waard bent, kan de liefde van je partner een enorme opsteker zijn. Daarom leren we met behulp van EFT om elkaar op die manier te steunen. Je verzekerd je partner dat hij/zij geliefd is en andersom. Als dat gaat stromen, geeft dat voor veel mensen al een totaal nieuwe diepte aan de relatie.

Toch is er ook een niveau waarop je die liefde, waardering en goedkeuring niet meer zo nodig hebt. Op dat niveau kun je leren om van jezelf te houden. Je klopt dan niet meer aan bij je partner vanuit een afhankelijke positie, maar vanuit een positie waarin je wat te geven heeft.

Het is voor veel  mensen niet nodig om helemaal tot dit niveau door te werken, maar als daar behoefte aan hebt is het goed om te weten dat het beschikbaar is. Ik werk zelf zo dat ik aansluit op het niveau waar jullie je bevinden en zolang meeloop als jullie willen.

Relatietherapie tips

Wat zijn dan de tips die binnen relatietherapie gegeven worden? Op basis van het werk van Gottman, geef ik je hier de negen belangrijkste:

1. Wees een beetje aardig tegen elkaar: Gottman identificeerde vier negatieve communicatiepatronen die zo killing zijn voor een relatie dan ze zelfs een scheiding kunnen voorspellen. Deze patronen zijn kritiek geven, minachting uiten, defensiviteit bij kritiek en stonewalling (jezelf emotioneel terugtrekken). Het is belangrijk om je dit te beseffen en deze vormen van communicatie te vervangen door gedoseerde feedback, door het uiten van waardering en bewondering, door je verantwoordelijkheid nemen en door emotioneel beschikbaar te blijven, ook wanneer het moeilijk is.
2. Bouw een ‘Love Map’: Verdiep je in je partner door steeds weer de bevragen waar die zich bevind in zijn of haar leven. Dit bevordert emotionele intimiteit en begrip en kan helpen om frustraties te voorkomen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door regelmatig de tijd voor een goed gesprek in te ruimen.
3. Deel waardering en bewondering: Richt je niet alleen op wat niet bevalt, maar ook op de positieve eigenschappen van je partner en de dingen die je waardeert. Dit werkt niet alleen voor je partner, maar ook voor jou. Je partner vindt het heel waarschijnlij prettig om een complimentje te krijgen en jij focust je niet alleen maar op het negatieve, maar ook op het positieve.
4. Keer je naar elkaar toe: In experimenten merkte Gottman dat stellen continu “bids” maken naar elkaar toe. Dit zijn een soort “voorzetten” om even contact te hebben. Zoiets als: “ik heb vandaag weinig trek”. Gelukkige stellen kopten die voorzetten in door erop in te gaan en het te zien als een mogelijkheid om te verbinden.
5. Laat je door je partner beïnvloeden: Sta open voor de meningen en gevoelens van je partner. Gelijkwaardigheid en respect voor elkaars manier om in de wereld te staan zijn heel belangrijk. Probeer niet ten koste van alles jouw zin door te drijven of jouw visie op het leven het belangrijkst te maken.
6. Los problemen zoveel mogelijk op: over sommige problemen kun je jaren in therapie gaan, maar je kunt ze ook oplossen. Een schoonmaker is goedkoper dan therapie over wie de WC moet schoonmaken.
7. Leer omgaan met onoplosbare problemen: Sommige verschillen tussen partners zijn fundamenteel en blijvend. Als jij van risico houdt en je partner niet, is de kans groot dat dit nooit gaat veranderen. Het is dan beter om hiermee om te leren gaan.
8. Creëer gedeelde betekenis: Bouw een gezamenlijke levensvisie met gedeelde waarden, rituelen en dromen. Dit versterkt de band en geeft richting aan de relatie. Voor veel stellen zal het krijgen van een kind een voor de hand liggend gezamenlijk doel zijn, anderen vinden connectie in gezamenlijke hobby’s of interesses.
9. Leer onderhandelen: Stellen kunnen soms het idee hebben dat ze het over alles eens moeten zijn, maar dat is bijna nooit zo. Door te leren onderhandelen, kun je op een gezonde wijze meningsverschillen leren navigeren zonder dat een van jullie zich bekocht voelt.

Relatietherapie oefeningen

Wat kun je nu ongeveer verwachten van een behandeling bij een relatietherapeut?

In zekere zin is dat een moeilijke vraag om te beantwoorden. Je kunt het vergelijken met de vraag: “Maar wat doet een automonteur nu precies?” Daar kun je natuurlijk ook geen simpel antwoord op geven. Opels vragen om ander onderhoud dan Tesla’s. En een auto met een lekke band krijgt een andere behandeling dan een auto met een opgeblazen motor.

Toch kan ik wel een paar veelvoorkomende oefeningen geven die relatietherapeuten gebruiken om meer inzicht te krijgen in de problemen en om weer wat meer ruimte te brengen in jullie samenzijn.

Oefening 1: patronen in kaart brengen

Een goede start in relatietherapie is het in kaart brengen van patronen.

Dit is het best uit te leggen met een voorbeeld:

Hans wil vaker seks met Marie. Als ze in bed liggen kruipt hij daaromregelmatig eens lekker tegen haar aan.

Voor Marie hoeft dat niet altijd, die seks. Daarom geeft ze vaak aan dat ze nu even geen zin heeft.

Hans vind dat erg vervelend. Hij brengt dit ter sprake en geeft aan dat Marie veel te preuts is.

Marie voelt zich daardoor opgejaagd. Dat maakt dat ze al helemaal geen zin meer in seks heeft. Ze neemt nog meer afstand.

Hans laat zich dit niet gebeuren. Hij begint nu dagelijks over “het probleem seks” in hun relatie.

Dit is een typisch voorbeeld van een negatieve spiraal in een relatie: In een poging om het probleem te verhelpen, wordt het probleem alleen maar erger. Het is alsof je in een wijnvlek gaat zitten wrijven.

Er zijn veel patronen die vaak voorkomen in relaties. Het voordeel van het werken met patronen is dat het probleem beheersbaar wordt. Het is immers lastig om 50 verschillende ruzies op te lossen. Als je echter ziet dat jullie eigenlijk steeds dezelfde ruzie hebben op 50 verschillende manieren, geeft dat meer hoop. Daarnaast kun je leren inzien dat jullie beide bijdragen aan het probleem en dat je partner niet het probleem is. Jullie dragen dus ook beide de verantwoordelijkheid om de situatie te veranderen.

Oefening 2: naar jezelf kijken

Soms is het gemakkelijk om te zien dat één van de partners een groter aandeel heeft in relatieproblemen.

Als iemand verslaafd, depressief of overspannen is, heeft dit natuurlijk impact op de relatie. Dat hoeft niet altijd problematisch te zijn, maar het kan al wel snel tot problemen leiden.

Maar ook meer subtiele persoonlijke eigenschappen kunnen problematisch zijn. Neem bijvoorbeeld Theo:

Theo komt uit een welgesteld gezin. Hij heeft van thuis uit meegekregen dat alles kan, als je er maar voor gaat. Dit is daarom ook zijn motto in het leven geworden.

Hij gaat volledig voor succes en dat zorgt er regelmatig voor dat hij vermoeid is of simpelweg afwezig. Bovendien stelt hij ook hoge eisen aan zijn vrouw Ruchi. Hij verwacht van haar dat ze altijd goed verzorgd is, maar ook dat hun twee kinderen er tip top uitzien.

Als zijn vrouw of zijn kinderen er “als zwervers bijlopen” wordt Theo boos en verdrietig. Hij denkt dan: “Ik moet het hier ook allemaal zelf doen” en gaat nog harder werken.

Op zichzelf is de overtuiging “Je kunt het als je het maar wilt” niet ziekelijk. Sterker nog, veel mensen zullen dit zien als een positieve eigenschap.

In de relatie van Theo en Ruchi heeft deze overtuiging echter negatieve gevolgen.

Het zou enorm behulpzaam zijn als Theo deze overtuiging eens onder de loep neemt om te kijken of hij hem wat kan uitbreiden. Misschien kan hij hem uitbreiden naar: “Je kunt het als je maar wilt, maar je hoeft niet alles te willen”.

Het is voor mij als relatietherapeut lastig om individueel functioneren ter sprake te brengen. Ik wil namelijk voorkomen dat een van beide partners de “schuldige” is binnen de relatie. Gelukkig is het echter bijna altijd zo dat beide partners zo hun psychologische uitdagingen hebben. Als je partner naar zichzelf kijkt, is het vaak uitnodigend om zelf ook een duit in het zakje te doen door naar jezelf te kijken.

Oefening 2: naar jezelf kijken

Soms is het gemakkelijk om te zien dat één van de partners een groter aandeel heeft in relatieproblemen.

Als iemand verslaafd, depressief of overspannen is, heeft dit natuurlijk impact op de relatie. Dat hoeft niet altijd problematisch te zijn, maar het kan al wel snel tot problemen leiden.

Maar ook meer subtiele persoonlijke eigenschappen kunnen problematisch zijn. Neem bijvoorbeeld Theo:

Theo komt uit een welgesteld gezin. Hij heeft van thuis uit meegekregen dat alles kan, als je er maar voor gaat. Dit is daarom ook zijn motto in het leven geworden.

Hij gaat volledig voor succes en dat zorgt er regelmatig voor dat hij vermoeid is of simpelweg afwezig. Bovendien stelt hij ook hoge eisen aan zijn vrouw Ruchi. Hij verwacht van haar dat ze altijd goed verzorgd is, maar ook dat hun twee kinderen er tip top uitzien.

Als zijn vrouw of zijn kinderen er “als zwervers bijlopen” wordt Theo boos en verdrietig. Hij denkt dan: “Ik moet het hier ook allemaal zelf doen” en gaat nog harder werken.

Op zichzelf is de overtuiging “Je kunt het als je het maar wilt” niet ziekelijk. Sterker nog, veel mensen zullen dit zien als een positieve eigenschap.

In de relatie van Theo en Ruchi heeft deze overtuiging echter negatieve gevolgen.

Het zou enorm behulpzaam zijn als Theo deze overtuiging eens onder de loep neemt om te kijken of hij hem wat kan uitbreiden. Misschien kan hij hem uitbreiden naar: “Je kunt het als je maar wilt, maar je hoeft niet alles te willen”.

Het is voor mij als relatietherapeut lastig om individueel functioneren ter sprake te brengen. Ik wil namelijk voorkomen dat een van beide partners de “schuldige” is binnen de relatie. Gelukkig is het echter bijna altijd zo dat beide partners zo hun psychologische uitdagingen hebben. Als je partner naar zichzelf kijkt, is het vaak uitnodigend om zelf ook een duit in het zakje te doen door naar jezelf te kijken.

Oefening 3: leren communiceren

Mijn gewaardeerde collega en vriend Marcelino Lopez hamert er altijd op dat relatieproblemen voortkomen uit verschillen tussen partners.

Bijvoorbeeld:

• Joshua houdt van binnenzitten met een goed boek
• Zijn partner Martijn heeft het liefst elke avond visite en viert graag een feestje

Op het eerste gezicht een onschuldig verschil in voorkeuren. Dit soort verschillen kan echter zorgen voor grote relatieproblemen.

De fout die partners hierbij vaak maken is dat ze de eigenschappen van hun partner demoniseren.

Bijvoorbeeld:

• Joshua gaat Martijn verwijten dat het zo’n aandachtstrekker is die nooit alleen kan zijn.
• Martijn gaan Joshua op zijn beurt verwijten dat het een monnik is die nooit ergens trek in heeft.

Als ze blijven proberen om hun gelijk te halen, zullen ze hier nooit uitkomen.

Zoals Esther Perel graag zegt:

“You can be right, or you can be married.”

Door communicatievaardigheden te leren, kun je dit soort meningsverschillen veel soepeler doen verlopen.

Ze gaan dan niet per se weg, maar je kunt er wel beter mee omgaan. Ze zorgen niet meer voor zoveel ruzie. Een goede relatietherapeut helpt niet alleen bij jullie communicatie tijdens de gesprekken, maar geeft ook wat praktische tips zodat jullie het thuis ook kunnen.

Oefening 4: Gedragsverandering en acceptatie

Een van de eerste vormen van relatietherapie was voornamelijk gebaseerd op de gedragstherapie. Oftewel: het veranderen van gedrag.

Als je vindt dat je partner teveel op haar telefoon kijkt tijdens het eten, vraag je haar om daar mee op te houden. Het is dan aan haar om ook echt op te houden.

Althans, dat was het idee.

Het werd al snel duidelijk dat mensen hier doodongelukkig van worden. Gedragsverandering is behoorlijk lastig. Bovendien is het niet een leuk leven als je aan alle nukken van je partner moet voldoen.

Daarom is het óók erg aan te raden om het gedrag van je partner te leren accepteren. Gewoon met zijn of haar gedrag leren leven dus. Wat je partner doet is misschien niet heel prettig, maar ook niet overkomelijk. Als je dat af en toe kunt zeggen, zal dat jullie relatie enorm helpen.

Voor veel mensen is dat een hele stap. In onze Westerse samenleving geloven we in maakbaarheid en in perfectie.

Dat zijn twee overtuigingen die voor veel problemen kunnen zorgen in relaties en in het leven in het algemeen.

Als je gelooft dat je partner maakbaar is, zul je waarschijnlijk besluiten om maar gewoon door te drammen totdat de boodschap aankomt.

Als je gelooft in perfectie is het moeilijk om met iets anders dan het optimale te leven. Als je partner een kilo is aangekomen is het dus tijd om hem of haar daarop aan te spreken.

Je relatie (en je leven) worden er een stuk fijner van als je wat gas terug kan nemen. Best aardig is ook al heel fijn. Er zullen in het gedrag van je partner echter ook zogenaamde “dealbreakers” zijn. Als mijn vrouw bijvoorbeeld besluit om heroïne te gaan spuiten, vermoed ik dat onze relatie niet heel lang standhoud. In die gevallen is het dus juist goed om gedragsverandering te vragen. Onthoud echter wel dat je een moeilijke partner wordt als je een lijst met gedragsregels hebt die zo dik als de bijbel is.

Oefening 5: Werken aan het positieve

In de psychologie als geheel hebben we te lang gedacht dat relaties zich op een continuum kunnen bevinden van heel slecht naar heel goed.

Hieronder zie je een stel staan op -6 (althans, je ziet een zwarte stip, maar dat staat hier voor een stel). Het idee is dan dat je de problemen in je relatie eerst op moet ruimen zodat je op 0 komt. Zodra je daar staat, kun je aan de positieve kanten van je relatie gaan werken.

Uit onderzoek blijkt echter dat positiviteit en negativiteit twee verschillende onderdelen van je relatie zijn. Zo kan het zijn dat een stel veel ruzie heeft, maar ook veel mooie momenten. Het kan ook zijn dat een stel weinig ruzie heeft, maar ook weinig liefde.

In onderstaande afbeelding zie je nog steeds hetzelfde stel (of dezelfde zwarte stip), maar dan weergegeven op twee schalen. Een die weergeeft hoeveel negatieve gevoelens er in hun relatie zijn en een die weergeeft hoeveel positieve gevoelens er in hun relatie zijn.

Als je het zo ziet, kun je een aantal zinvolle conclusies trekken.

Het betekent bijvoorbeeld dat het voorkomen van ruzie in de relatie, niet direct betekent dat de relatie opbloeit. Het kan met andere woorden nog steeds wel een hele dooie boel zijn als je stopt met ruzie maken.

Daarom is het belangrijk om weer liefdevolle aandacht aan elkaar besteden om er zo voor te zorgen dat de liefde weer opbloeit.

Oefeningen om de liefde te vergroten:

Breng tijd met elkaar door. Een tweewekelijkse datenight is inmiddels gemeengoed, maar een gezamenlijke wandeling in het bos kan ook prima zijn.

Maak weer kennis met elkaar. Door werk, kinderen en andere verplichtingen raken stellen elkaar soms letterlijk kwijt in een relatie. In Het Relatieplan werken we bijvorobeeld met een kaartspel vol vragen waarmee je elkaar weer opnieuw kunt leren kennen.

Droom gezamenlijk over de toekomst. In een gelukkige relatie helpen stellen elkaar om hun doelen te bewerkstelligen. Nadenken over wat je wilt bereiken in het leven en daar samen over praten is dan ook zeker een goede bijdrage aan je relatie.

Seks! Seks is een mooie manier om weer dichter bij elkaar te komen. Volgens Perel zijn alle interacties in een relatie voorspel. Als je weer beter met elkaar om kunt gaan, is seks dan ook een mooie manier om die vooruitgang te bekronen.

Oefening 5: Relatietherapie bij overspel

Sommige problemen komen zo vaak voor binnen relatietherapie, dat ze een eigen “afdeling” hebben gekregen. Verschillende therapeuten hebben zich er op toegelegd en hebben specifiek voor die problematiek handleidingen ontwikkeld.

Overspel is daar één van. Zowel de hiervoor genoemde Gottman  als Baucom  hebben behandelplannen geschreven specifiek voor stellen die te maken hebben gehad met overspel.

Hoewel elke relatietherapeut hier vroeg of laat mee te maken krijgt, is het de moeite waard om een therapeut te kiezen die hier specifieke ervaring mee heeft.

Zelf werk ik veel op basis van het boek van Baucom, dat aangeeft dat er globaal gezien drie stadia bestaan in de behandeling van stellen met overspel.

1 Damage Control: als je net te horen hebt gekregen dat je partner is vreemdgegaan, ben je begrijpelijkerwijs behoorlijk ondersteboven.

Baucom geeft aan dat bedrogen partners symptomen hebben die overeenkomen met die van een posttraumatische stresstoornis. Het kan dan voorkomen dat je onverstandige dingen gaat doen. Alle details vragen over de affaire bijvoorbeeld, of wraak nemen door zelf ook vreemd te gaan of de fout van je partner aan iedereen vertellen.

Mijn eerste taak als relatietherapeut is daarom ook om weer wat rust in jullie relatie terug te krijgen. Om er zo voor te zorgen dat de problemen niet nog groter worden.

2 Het overspel begrijpen. Laat ik voorop stellen, begrijpen is wat anders dan goedkeuren. Begrijpen is echter heel belangrijk, omdat het je ook kan helpen met de beslissing “Gaan we nog door?”

Als je partner in een dronken bui een slippertje gemaakt heeft en daar verschrikkelijk veel spijt van heeft, is dat heel vervelend. Als hij al maandenlang overspel pleegt met iemand waar hij waanzinnig verliefd op is, zijn de problemen nog veel groter.

Het begrijpen van het overspel helpt ook om overspel in de toekomst te kunnen voorkomen. Simpel gezegd: als je overspel voornamelijk te wijten was aan een dronken bui, is het verstandig om wat minder te gaan drinken.

3 Vergeving: Als je met elkaar door wilt als stel, is vergeving belangrijk. Wat die vergeving inhoudt, kun je zelf bepalen. Als het maar voldoende is om met elkaar door te kunnen.

In mijn ervaring volgt er na dit stappenplan vaak nog een regulier traject waar we het meer over de kwaliteit van de relatie gaan hebben. Overspel komt namelijk vaak (maar niet altijd) voort uit onvrede met de relatie.

Hoe kies je een goede relatietherapeut?

Nu je een beetje weet wat relatietherapie precies is, heb je misschien besloten om een therapeut uit te zoeken. Maar hoe kies je nu voor een goede?

Als wij mensen iemand aanraden, gaan we van een aantal dingen uit:

In ieder geval een relatietherapeutische opleiding. Bij voorkeur systeemtherapie, maar EFT, Gottman of IBCT kan ook.

Bij voorkeur een achtergrond als psycholoog. Het is immers handig als je weet wat er aan individuele problematiek kan spelen.

Je kunt echter een supergoed opgeleide therapeut treffen waarmee het gewoon niet klikt. Blijf dan niet om het traject af te maken, maar kies vooral een ander.

Hoe kies je een goede relatietherapeut?

Nu je een beetje weet wat relatietherapie precies is, heb je misschien besloten om een therapeut uit te zoeken. Maar hoe kies je nu voor een goede?

Als wij mensen iemand aanraden, gaan we van een aantal dingen uit:

In ieder geval een relatietherapeutische opleiding. Bij voorkeur systeemtherapie, maar EFT, Gottman of IBCT kan ook.

Bij voorkeur een achtergrond als psycholoog. Het is immers handig als je weet wat er aan individuele problematiek kan spelen.

Je kunt echter een supergoed opgeleide therapeut treffen waarmee het gewoon niet klikt. Blijf dan niet om het traject af te maken, maar kies vooral een ander.

Het Relatieplan

Denk je dat jullie wel wat hulp in jullie relatie kunnen gebruiken, maar zie je op tegen relatietherapie?

Dan is Het Relatieplan perfect voor jullie.

Het Relatieplan is een online training waarin je door concrete oefeningen te doen aan de slag gaat met je relatie.

Na de training:

• Hebben jullie minder ruzie
• Is er meer verbondenheid in de relatie
• Voel je meer liefde van je partner én kun je meer geven
• Hebben jullie vaker en betere seks

Dit alles bereiken jullie door in zes weken met dagelijkse mails, praktische opdrachten en simpele inzichten.

Meer weten over Het Relatieplan? Lees hier exact wat het inhoud.

Het Relatieplan

Denk je dat jullie wel wat hulp in jullie relatie kunnen gebruiken, maar zie je op tegen relatietherapie?

Dan is Het Relatieplan perfect voor jullie.

Het Relatieplan is een online training waarin je door concrete oefeningen te doen aan de slag gaat met je relatie.

Na de training:

• Hebben jullie minder ruzie
• Is er meer verbondenheid in de relatie
• Voel je meer liefde van je partner én kun je meer geven
• Hebben jullie vaker en betere seks

Dit alles bereiken jullie door in zes weken met dagelijkse mails, praktische opdrachten en simpele inzichten.

Meer weten over Het Relatieplan? Lees hier exact wat het inhoud.